پیشتاز بودن افغانستان در فساد اداری در سطح جهان , علت چیست؟ راه چاره کدام است؟

به نام خدا

یکی از مشکلات اصلی و اساسی کشور ما افغانستان فساد اداری است. که منجر به مشکلات در حوضه های مختلف فرهنگی, اقتصادی, اجتماعی و امنیتی می شود و این یکی از مهمترین دلایل عقب ماندگی فرهنگی, اقتصادی, اجتماعی, کشور است و ریشه این فساد را می توان در شیوه اداره کشور دانست و جستجو کرد (نظام کنونی اداره کشور نظام, نظام نا کارامد تمرکز مطلق اداری است) به طو کلی دو شکل عمده اداره کشور ها تمرکز و عدم تمرکز اداری می باشد که به توضیح هر کدام پرداخته و معایب ومحاسن هر کدام را باز گو کرده و در نهایت سبک اداره مطلوب با نیازمندیهای کشور عزیزمان افغانستان را معرفی خواهیم کرد

تمرکز اداری

1.تمرکز اداری به زبان ساده تمرکز اداری نوعی اداره کردن تحت یک فرماندهی است . به این صورت که در نظام متمرکز امور کشور از یک مرکز توسط مقامات عالی کشورکه تصمیم گیرنده در دستگاه دولتند و معمولا در پایتخت مستقرند اداره می شود در این نظام, ساز و کار اجرای وظایف بر مدیریت متمرکز است یعنی تمام سازمانهای اداری حکم واحدی دارند و شبکه واحدی محسوب می شود

محاسن نظام اداری متمرکز

1.در کشورهای که که افراد هنوز به حقوق و تکالیف اجتماعی خود آشنا نشد ه اند. وحدت ملی و سیاسی مستحکم نگردیده است به طوری که با آزاد گذاشتن آنها احتمال تفرقه و جدایی در بین باشد برای حفظ منافع عمومی و ایجاد وحدت ملی و تقویت دولت نظام تمرکز بهترین وسیله مدیریت است

2.تمرکز اداری بهترین وسیله برای اداره امور عمومی مهم است چرا که بودجه لازم برای اجرای اهداف مهم و ملی در اختیار بخش های جزئی قرار ندارد

3.تمرکز اداری موجب یکنواخت و یکسان شدن موسسات و مقررات و در نتیجه سبب صرفه جویی در هزینه امور است

معایب و زیانهای نظام اداری غیر متمرکز

1.در این نظام ماموران دولت غالبا مجبورند کورکورانه دستور مرکز را اجرا کنند و در نهایت قدرت خلاقیت از آنان سلب می شود

2.این نظام کاغذ بازی و بروکراسی اداری را رواج می دهد و در نهایت موجب سرگردانی مردم می شود (عدم کارایی مناسب کارمندان ,رواج رشوه خواری و....)

3.این نظام معمولا مانع حسن اداره امور است زیرا ماموران دولت به جهت اینکه از مرکز منصوب می شود و غالبا از اهل محل نیستند کمتر به امور محلی بصیرت دارد و این خود موجب عدم توجه به نیازهای آن محله می شود

عدم تمرکز اداری

عدم تمرکز اداری نظامی است که در آن تصمیم گیری در مورد امور به مقاماتی که کم و بیش مستقل از قوه مرکزی هستند سپرده می شود

محاسن عدم تمرکز اداری

1.از نظر روانشناسی عدم تمرکز اداری موافق با تمایلات بشری است و همان طور که افراد مردم مایلند در امور سیاسی و حکومتی خود شرکت کنند علاقه دارند امور اداری آنها نیز در دست خودشان باشد افراد از اینکه حکومت مرکزی درتمام امور اداری مربوط به آنها دخالت کند سخت بیزارند

2.از نظر سیاسی کشوری که در آن اختلافات نژادی و مذهبی وآداب و رسوم وجود دارد عدم تمرکز اداری بهترین سبک اداره است

3.به تجربه ثابت شده است که در این نظام حسن همکاری افراد نسبت به مقامات اداری بیشتر است و دستگاه را از آن خود می دانند و از کمک به آن دریغ ندارند

معایب عدم تمرکز ادرای

1.عدم تمرکز اغلب موجب تشتت و نفاق و گاه عوام فریبی می شود و در نتیجه برای پیشرفت کارها و مصالح عمومی زیانبار است به طور کلی چون عدم تمرکز از مظاهر دموکراسی است چنانچه بتولن نارساییهایی برای دموکراسی شمرد در عدم تمرکز نیز همان نارساییها وجود دارد

برای نیجه گیری و بیان سبک مطلوب بیان این مطلب ضروری است که امور یک کشور به امور ملی و امور محلی تقسیم می شود امور ملی مانند حفاظت از تمامیت ارضی دفاع در مقابل هجوم بیگانگان نهاد با اهمیت آموزش و پرورش تصمیم گیری برای صلح در زمان جنگ و غیره ......

امور محلی مانند احداث خیابانها تاسیس مدارس تنظیم ترافیک و غیره ......به طور کلی امور ملی اموری هستند که همه افراد از منافع وفواید آن سود می برند در حالیکه امور محلی مربوط به محله یا منتطقه معینی باشد

نتیجه گیری :همان طور که گفته شد هم نظام تمرکز و هم نظام عدم تمرکز دارای محاسن و معایب مخصوص به خود هستند , با توجه به اوضاع سیاسی و نابسامان موجود در کشوربهتر است امور ملی کشور با نظام متمرکز اداره شود و امور محلی با نظام غیر متمرکز اداره شود چرا که هماهنگ بودن امور ملی یک کشور باعث وحدت ملی خواهد شد و همین طور اداره غیر متمرکز امور محلی منجر به شکوفایی استعداد افراد بر مبنای وضعیت جغرافیایی نژاد مذهب و قومیت خواهد بود .

به امید افغانستانی آباد و آزاد

نویسنده :چوپان